Welke CAO is op mijn arbeidsovereenkomst van toepassing?
Soms zijn op een arbeidscontract meerdere CAO’s van toepassing. Hoe weet ik welke CAO mijn werkgever moet aanhouden? Onze advocaat arbeidsrecht in Amsterdam, mr. Paul Snijders, laat zien wat er moet gebeuren als verschillende CAO’s van invloed zijn op een arbeidsovereenkomst. In sommige arbeidsovereenkomsten is bijvoorbeeld opgenomen:
“Op deze arbeidsovereenkomst is van kracht de collectieve arbeidsovereenkomst …, zoals die bij het ingaan van het dienstverband luidt of in de toekomst zal luiden”.
Andere CAO gaat gelden
Niettemin kan toch in de loop der tijd een andere CAO voor de overeenkomst gaan gelden. Bijvoorbeeld, als een werkgever lid is geworden van een andere werkgeversorganisatie. Door de algemeenverbindendverklaring (avv) van bepaalde CAO-bepalingen, kunnen deze dan gaan gelden voor alle werkgevers en werknemers, die vallen onder de werkingssfeer van de betreffende nieuwe CAO. Een werkgever is in zoân geval verplicht om die (andere) CAO op alle medewerkers toe te passen.
De Hoge Raad (zoals Hoge Raad 10 januari 2003, LJN: AE9386 en Hoge Raad 8 april 2011, LJN: BP0580) geeft hier een oplossing voor.
Toch aan oude CAO gebonden
De Hoge Raad vond dat onder bepaalde omstandigheden een werkgever toch nog aan de oude CAO kan zijn gebonden, die -in dit geval- gesloten was door de oude werkgeversorganisatie. Noch de oude CAO (Kinderopvang) noch de nieuwe CAO (BKN) waren algemeen verbindend verklaard. De gebondenheid aan de oude CAO (Kinderopvang) bestond, omdat de werkgever en de werknemer allebei lid waren van een partij die deze CAO hadden gesloten.
Nieuwe CAO is een minimum-CAO
Een vakbond (die niet was betrokken bij de laatste CAO) wilde dat de werkgever gebonden bleef aan de de gunstigere bepalingen uit de (oude) CAO (Kinderopvang), omdat de (nieuwe) CAO (BKN) een minimum-CAO was, die geen afbreuk kan doen aan gunstigere bepalingen van de (oude) CAO Kinderopvang. Met andere woorden, aan de rechter werd gevraagd om de gunstige voorwaarden van de oude CAO toe te passen, ondanks dat er inmiddels een nieuwe CAO gold voor de werkgever.
Afwijkingen op de CAO ten gunste van de werknemer toegestaan
De Hoge Raad oordeelde dat de (nieuwe) CAO BKN een zogenaamde “minimumâ-CAO was. Dat betekent dat afwijkingen op de CAO ten gunste van de werknemer volgens de Hoge Raad toegestaan waren. Bij een zogenaamde “standaardâ-CAO is dat niet het geval. Van die CAO-regels mag dan niet worden afgeweken.
Systeem van de Wet CAO
De Hoge Raad was het met de vakbond eens. De Hoge Raad vond het belangrijk dat de werkgever Ên de werknemer destijds op grond van artikel 9 lid 1 van de Wet CAO allebei lid waren van een partij die de CAO heeft gesloten. Op grond daarvan  is de oude CAO toch deel gaan uitmaken van de arbeidsovereenkomst. Dat volgde uit het systeem van de Wet CAO. Deze bepaling hield in dat na afloop van de oude CAO, die oude CAO toch tussen hen kan blijven gelden.
Voor de werknemer gunstiger individuele afspraken
Volgens de Hoge Raad geldt dus bij een ‘minimum-CAO’ dat de werknemer en de werkgever voor de werknemer gunstiger individuele afspraken mogen maken dan die gelden volgens de huidige CAO. Bij een ‘standaard CAO’ kan dat allemaal niet.
Er is bij een ‘minimum-CAO’Â dus een zekere mate van contractsvrijheid, als dat voor de werknemer goed uitpakt. De Hoge Raad voorkomt op deze manier dat voor de werknemer gunstigere arbeidsvoorwaarden van de oude CAO buiten werking worden gesteld. Daarbij maakt het volgens de Hoge Raad niet uit of die arbeidsvoorwaarden zijn vastgelegd in een eerdere, inmiddels verlopen, CAO.
Dat betekent dat volgens de Hoge Raad gunstigere arbeidsvoorwaarden uit een oude, verlopen CAO niet per definitie komen te vervallen als een nieuwe âminimum-CAO’ tot stand komt.
Verschil tussen minimum CAO en een standaard CAO
Voor de vraag of een CAO een ‘minimum CAOâ of een âstandaard CAOâ is, geldt het volgende.
Minimum CAO
In een minimum CAO staat doorgaans het volgende vermeld:
âEr kunnen ten gunste van de individuele werknemer van de CAO afwijkende afspraken worden gemaakt. Afspraken in de arbeidsovereenkomst welke voor de werknemer in negatieve zin afwijken van de CAO zijn nietigâ.
Partijen zijn in zoân geval (bijvoorbeeld) vrij om in het voordeel van de werknemer af te wijken van de geldende CAO, bijvoorbeeld om een hoger loon overeen te komen.
CAO met een standaard karakter
Bij een CAO met een standaard karakter (standaard-CAO) zijn de partijen echter gebonden aan de gemaakte afspraken die zijn neergelegd in de betreffende CAO. Zij mogen niet ten nadele van de werknemer afwijken van de CAO, maar ook niet in het voordeel van de werknemer. Om die reden staat in een standaard CAO meestal opgenomen:
Werkgever en werknemer kunnen slechts dan van de bepalingen van deze CAO afwijken indien zulks uitdrukkelijk in de tekst is aangegevenâ; of: “De werkgever en werknemer mogen niet afwijken van de afspraken die in deze cao staan, behalve in de onderstaande situatie”.Â
Op deze manier kunt u nagaan of partijen mogen afwijken van de geldende CAO, zodat de oude CAO soms ook van toepassing kan zijn.
Contact met advocaatâŻarbeidsrecht Amsterdam over CAO’s
Zoek je betrokkenheid en een direct,âŻpersoonlijk contact met een ervaren specialist arbeidsrecht in Amsterdam?âŻBelâŻonze gespecialiseerdeâŻadvocaten arbeidsrecht enâŻontslagrecht voor vragen en juridisch advies over arbeidsrecht, zoals uitleg van een CAO.