Rechtbank beschermt klokkenluider

avatar

Strafontslag voor klokkenluider

Rechtbank Rotterdam heeft op 6 februari 2014 bepaald dat een klokkenluider door de gemeente beschermd moet worden en geen strafontslag mag krijgen. De ambtenaar kreeg ontslag wegens ernstig plichtsverzuim (strafontslag). Hij had hier bezwaar tegen gemaakt en in kort geding verzocht om het ontslagbesluit te schorsen.

Misstanden bij klokkenluiders

De ambtenaar was werkzaam als inspecteur afdeling Toezicht Gebouwen. Bij een moskee was geconstateerd dat functies in strijd waren met het bestemmingsplan. Ook waren er constructieve gebreken, zoals op het gebied van brandveiligheid. De gemeente trad daar niet tegen op.

De ambtenaar heeft hiervan melding gedaan bij de Gemeentelijke Ombudsman. Ook gaf hij aan dat er binnen de gemeente sprake was van belangenverstrengeling.

Publiciteit

In NRC Handelsblad verschenen artikelen waaruit bleek dat de gemeente al jaren op de hoogte was van de misstanden. Voor het artikel was gebruik gemaakt van vertrouwelijke documenten en geluidsopnamen die de ambtenaar heimelijk had gemaakt.

In een televisie-uitzending zijn door de ambtenaar verstrekte beelden getoond en is verwezen naar de geluidsopnamen. Naar aanleiding van deze uitzending heeft de gemeente aangifte gedaan van het ‘lekken’ van informatie en het heimelijk opnemen van gesprekken tussen ambtenaren. Vervolgens is de ambtenaar strafontslag aangezegd.

Onderzoek

Ook werd besloten om een  onderzoek naar het dagelijks bestuur in te stellen. Als gevolg van het rapport zijn het dagelijks bestuur en een raadslid afgetreden.

In een televisieprogramma gaf de ambtenaren aan vanuit de gemeente druk te ervaren om niet over te gaan tot handhaving bij gevaarlijke situaties.

Artikel 10 van het EVRM

De rechtbank oordeelde dat op grond van artikel 10 van het EVRM, een ieder recht heeft op vrijheid van meningsuiting, maar dat de geheimhoudingsplicht van ambtenaren een wettelijke beperking vormt op deze regel.

Inbreuk op het recht op vrijheid van meningsuiting

De rechtbank meende dat in dit geval de inbreuk op het recht op vrijheid van meningsuiting niet noodzakelijk was.

‘Hierbij is van belang dat op een ambtenaar weliswaar een verplichting tot loyaliteit en discretie in relatie tot zijn werkgever rust, maar dat hij in het kader van zijn werk in aanraking kan komen met interne, vertrouwelijke informatie, waarvan de openbaarmaking een zwaarwegend publiek belang kan dienen. Onder verwijzing naar de uitspraak van het EHRM van 12 februari 2008 (ECLI:NL:XX:2008:BD1054) verdient de openbaarmaking door een ambtenaar van illegaal gedrag binnen de organisatie onder omstandigheden bescherming’.

Plichtsverzuim van klokkenluider

Wat betreft het verstrekken van vertrouwelijke documenten aan NRC Handelsblad en zijn optreden in de televisie-uitzending, oordeelde de rechtbank dat ‘de ambtenaar bescherming verdient’ en er geen sprake is van plichtsverzuim.

‘Hierbij acht de voorzieningenrechter ook het publieke belang bij onthulling van de informatie, de mate van authenticiteit van de informatie en het feit dat de ambtenaar naar het oordeel van de voorzieningenrechter te goeder trouw handelde, van belang’.

‘Dat betekent dat het ontslagbesluit inbreuk maakt op de vrijheid van meningsuiting van de ambtenaar, welke inbreuk niet noodzakelijk was in de democratische samenleving. Hierbij houdt de voorzieningenrechter niet alleen rekening met de zwaarte van de sanctie voor de ambtenaar, maar ook met het feit dat strafontslag in dit geval anderen kan ontmoedigen om misstanden te onthullen’.

Geheime geluidsopnamen

De rechtbank vond dit echter niet opgaan voor de geheime geluidsopnamen en medewerking aan een uitzending van Nieuwsuur. Dat werd als schending van de geheimhoudingsplicht aangemerkt, maar rechtvaardigt geen strafontslag, aldus de rechtbank.

Conclusie: te goeder trouw misstanden aan de orde stellen

De Ambtenarenwet kan de vrijheid van meningsuiting van een ambtenaar beperken indien ‘de goede vervulling van zijn functie of de goede vervulling van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met zijn functievervulling, niet in redelijkheid is verzekerd’. Ambtenaren die te goeder trouw misstanden aan de orde stellen, gedragen zich echter als een goed ambtenaar en dienen rechtsbescherming te krijgen. Dit volgt o.a. uit artikel 125a lid 4 van de Ambtenarenwet. Zij mogen niet om die reden rechtspositioneel worden benadeeld, zoals door strafontslag.

Klokkenluidersregeling

Veel gemeenten hebben inmiddels een klokkenluidersregeling. In het algemeen doet een ambtenaar die een vermoeden van een misstand heeft, er goed aan dit eerst intern te melden, bijvoorbeeld bij de vertrouwenspersoon.

Call Now Button